نماز آیات‏

 مسأله 1506 - نماز آیات که دستور آن بعداً گفته خواهد شد بواسطه چهار چیز واجب مى شود: اوّل: گرفتن خورشید. دوم: گرفتن ماه، اگرچه مقدار کمى از آنها گرفته شود و کسى هم از آن نترسد. سوم: زلزله، اگرچه کسى هم نترسد. چهارم: رعد و برق و بادهاى سیاه و سرخ و مانند اینها در صورتى که بیشتر مردم بترسند که واجب است براى اینها هم نماز آیات بخوانند.

 مسأله 1507 - اگر از چیزهایى که نماز آیات براى آنها واجب است بیشتر از یکى اتّفاق بیفتد، انسان باید براى هر یک از آنها یک نماز آیات بخواند، مثلاً اگر خورشید بگیرد و زلزله هم بشود، باید دو نماز آیات بخواند.

 مسأله 1508 - کسى که چند نماز آیات بر او واجب است، چه همه آنها براى یک چیز بر او واجب شده باشد یا براى چند چیز مثلاً سه مرتبه خورشید گرفته و نماز آنها را نخوانده است یا براى خورشید گرفتن و ماه گرفتن و زلزله یا براى دوتاى اینها، لازم نیست موقع نیّت معیّن کند نماز آیاتى را که مى خواند براى کدام یک از آنها است.

 مسأله 1509 - چیزهایى که نماز آیات براى آنها واجب است، در هر شهرى اتّفاق بیفتد، فقط مردم همان شهر باید نماز آیات بخوانند و بر مردم جاهاى دیگر واجب نیست، ولى اگر مکان آنها به قدرى نزدیک باشد که با آن شهر یکى حساب شود، نماز آیات بر آنها هم واجب است.

 مسأله 1510 - از وقتى که خورشید یا ماه شروع به گرفتن مى کند انسان باید نماز آیات را بخواند و بنابر احتیاط مستحب باید به قدرى تأخیر نیندازد که شروع به باز شدن کند.

 مسأله 1511 - اگر خواندن نماز آیات را به قدرى تأخیر بیندازد که آفتاب یا ماه شروع به باز شدن کند، باید نیّت ادا کند ولى اگر بعد از باز شدن تمام آن، نماز بخواند باید نیّت قضا نماید.

 مسأله 1512 - اگر مدّت گرفتن خورشید یا ماه بیشتر از خواندن یک رکعت باشد ولى انسان نماز را نخواند، تا به اندازه خواندن یک رکعت به آخر وقت آن مانده باشد باید نیّت ادا کند بلکه اگر مدّت گرفتن آنها به اندازه خواندن یک رکعت هم باشد بنابر احتیاط واجب باید نماز آیات را بخواند و ادا است.

 مسأله 1513 - موقعى که زلزله و رعد و برق و مانند اینها اتّفاق مى افتد، انسان باید فوراً نماز آیات را بخواند و اگر نخواند معصیت کرده و تا آخر عمر بر او واجب است و هر وقت بخواند ادا است.

 مسأله 1514 - اگر بعد از باز شدن آفتاب یا ماه بفهمد که تمام آن گرفته بوده، باید قضاى نماز آیات را بخواند. ولى اگر بفهمد مقدارى از آن گرفته بوده قضا بر او واجب نیست.

 مسأله 1515 - اگر عدّه اى بگویند که خورشید یا ماه گرفته است چنانچه انسان از گفته آنان یقین پیدا نکند و نماز آیات نخواند و بعد معلوم شود راست گفته اند، در صورتى که تمام خورشید یا ماه گرفته باشد باید نماز آیات را بخواند. و اگر دو نفر که عادل بودن آنان معلوم نیست بگویند خورشید یا ماه گرفته، بعد معلوم شود که عادل بوده‏اند باید نماز آیات را بخواند بلکه اگر معلوم شود که مقدارى از آن گرفته احتیاط واجب آن است که نماز آیات را بخواند.

 مسأله 1516 - اگر انسان به گفته کسانى که از روى قاعده علمى وقت گرفتن خورشید و ماه را مى دانند، اطمینان پیدا کند که خورشید یا ماه گرفته، بنابر احتیاط واجب باید نماز آیات را بخواند و نیز اگر بگویند فلان وقت خورشید یا ماه مى گیرد و فلان مقدار طول مى کشد و انسان به گفته آنان اطمینان پیدا کند، بنابر احتیاط واجب باید به حرف آنان عمل نماید، مثلاً اگر بگویند آفتاب فلان ساعت شروع به باز شدن مى کند احتیاطاً باید نماز را تا آن وقت تأخیر نیندازد.

 مسأله 1517 - اگر بفهمد نماز آیاتى که براى کسوف و خسوف خوانده باطل بوده، باید دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید.

 مسأله 1518 - اگر در وقت نماز یومیه، نماز آیات هم بر انسان واجب شود، چنانچه براى هر دو نماز وقت دارد، هر کدام را اوّل بخواند اشکال ندارد. و اگر وقت یکى از آن دو تنگ باشد، باید اوّل آن را بخواند و اگر وقت هر دو تنگ باشد، باید اوّل نماز یومیه را بخواند.

 مسأله 1519 - اگر در بین نماز یومیه بفهمد که وقت نماز آیات تنگ است، چنانچه وقت نماز یومیه هم تنگ باشد، باید آن را تمام کند بعد نماز آیات را بخواند. و اگر وقت نماز یومیه تنگ نباشد، باید آن را بشکند و اوّل نماز آیات، بعد نماز یومیه را بجا آورد.

 مسأله 1520 - اگر در بین نماز آیات بفهمد که وقت نماز یومیه تنگ است، باید نماز آیات را رها کند و مشغول نماز یومیه شود و بعد از آن که نماز را تمام کرد پیش از انجام کارى که نماز را به هم بزند، بقیه نماز آیات را از همانجا که رها کرده بخواند.

 مسأله 1521 - اگر در حال حیض یا نفاس زن، آفتاب یا ماه بگیرد و تا آخر مدّتى که خورشید یا ماه باز مى شوند در حال حیض یا نفاس باشد نماز آیات بر او واجب نیست و قضا هم ندارد.

 دستور نماز آیات‏

 مسأله 1522 - نماز آیات دو رکعت است و در هر رکعت پنج رکوع دارد و دستور آن این است که انسان بعد از نیّت، تکبیر بگوید و یک حمد و یک سوره تمام بخواند و به رکوع رود و سر از رکوع بردارد، دوباره یک حمد و یک سوره بخواند، باز به رکوع رود تا پنج مرتبه و بعد از بلند شدن از رکوع پنجم دو سجده نماید و برخیزد و رکعت دوم را هم مثل رکعت اوّل بجا آورد و تشهّد بخواند و سلام دهد.

 مسأله 1523 - در نماز آیات ممکن است انسان بعد از نیّت و تکبیر و خواندن حمد، آیه هاى یک سوره را پنج قسمت کند و یک آیه یا بیشتر از آن را بخواند و به رکوع رود و سر بردارد و بدون این که حمد بخواند، قسمت دوم از همان سوره را بخواند و به رکوع رود و همین طور تا پیش از رکوع پنجم سوره را تمام نماید، مثلاً به قصد سوره «قُل هو اللَّه احد»، «بِسمِ اللَّه الرَّحمنِ الرَّحیم» بگوید و به رکوع رود، بعد بایستد و بگوید: «قُل هُوَ اللَّه اَحَدُ» دوباره به رکوع رود و بعد از رکوع بایستد و بگوید: «اَللَّه الصَّمَد» باز به رکوع رود و بایستد و بگوید: «لَم یَلِد وَ لَم یُولَد» و برود به رکوع باز هم سر بردارد و بگوید: «وَ لَم یَکُن لَهُ کُفُواً اَحَدٍ» و بعد از آن به رکوع پنجم رود و بعد از سر برداشتن، دو سجده کند و رکعت دوم را هم مثل رکعت اوّل بجا آورد و بعد از سجده دوم تشهّد بخواند و نماز را سلام دهد.

 مسأله 1524 - اگر در یک رکعت از نماز آیات، پنج مرتبه حمد و سوره بخواند و در رکعت دیگر یک حمد بخواند و سوره را پنج قسمت کند مانعى ندارد.

 مسأله 1525 - چیزهایى که در نماز یومیّه واجب و مستحب است در نماز آیات هم واجب و مستحب مى باشد ولى در نماز آیات مستحب است در صورتى که به جماعت خوانده شود بجاى اذان و اقامه سه مرتبه به قصد امید ثواب، بگوید «الصّلاة»، و همچنین مستحب است همیشه با صداى بلند خوانده شود.

 مسأله 1526 - مستحب است بعد از رکوع پنجم و دهم بگوید: «سَمِعَ اللَّه لِمَن حَمِدَه» و نیز پیش از هر رکوع و بعد از آن تکبیر بگوید ولى در رکوع پنجم و دهم، گفتن تکبیر بعد از «سمع اللَّه لمن حمده» مستحب است.

 مسأله 1527 - مستحب است پیش از رکوع دوم و چهارم و ششم و هشتم و دهم قنوت بخواند و اگر فقط یک قنوت پیش از رکوع دهم بخواند کافى است.

 مسأله 1528 - اگر در نماز آیات شکّ کند که چند رکعت خوانده و فکرش به جایى نرسد نماز باطل است.

 مسأله 1529 - اگر شکّ کند که در رکوع آخر رکعت اوّل است یا در رکوع اوّل رکعت دوم و فکرش به جایى نرسد، نماز باطل است. ولى اگر مثلاً شکّ کند که چهار رکوع کرده یا پنج رکوع، چنانچه قبل از رسیدن به سجده باشد، باید رکوعى را که شکّ دارد بجا آورده یا نه، بجا آورد. و اگر به سجده رسیده باشد، باید به شکّ خود اعتنا نکند.

 مسأله 1530 - هر یک از رکوع هاى نماز آیات رکن است که اگر عمداً یا اشتباهاً کم یا زیاد شود نماز باطل است.