کسانى که روزه بر آنها واجب نیست‏

 مسأله 1795 - کسى که بواسطه پیرى نمى‏تواند روزه بگیرد، یا براى او مشقّت دارد، روزه بر او واجب نیست. و باید براى هر روز یک مد که تقریباً ده سیر است گندم یا جو و مانند اینها به فقیر بدهد.

 مسأله 1796 - کسى که بواسطه پیرى روزه نگرفته، اگر بعد از ماه رمضان بتواند روزه بگیرد، لازم نیست قضاى روزه‏هایى را که نگرفته بجا آورد.

 مسأله 1797 - اگر انسان مرضى دارد که زیاد تشنه مى‏شود و نمى‏تواند تشنگى را تحمّل کند، یا براى او مشقّت دارد، روزه بر او واجب نیست. ولى در صورت دوم و بلکه در صورت اوّل هم بنابر احتیاط لازم باید براى هر روز یک مد گندم یا جو و مانند اینها به فقیر بدهد. و احتیاط مستحب آن است که بیشتر از مقدارى که ناچار است آب نیاشامد و چنانچه بعد بتواند روزه بگیرد، بنابر احتیاط مستحب روزه‏هایى را که نگرفته قضا نماید.

 مسأله 1798 - زنى که زاییدن او نزدیک است و روزه براى حملش ضرر دارد روزه بر او واجب نیست. و باید براى هر روز یک مد طعام یعنى گندم یا جو و مانند اینها به فقیر بدهد و نیز اگر روزه براى خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست و بنابر احتیاط واجب باید براى هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد. و در هر دو صورت روزه‏هایى را که نگرفته باید قضا نماید.

 مسأله 1799 - زنى که بچّه شیر مى‏دهد و شیر او کم است چه مادر بچّه، یا دایه او باشد، یا بى اجرت شیر دهد، اگر روزه براى آن بچّه ضرر دارد روزه بر او واجب نیست. و باید براى هر روز یک مد طعام یعنى‏گندم یا جو و مانند اینها به فقیر بدهد و نیز اگر براى خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست، و بنابر احتیاط واجب باید براى هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد. و در هر دو صورت روزه‏هایى را که نگرفته باید قضا نماید ولى اگر کسى پیدا شود که بى اجرت بچّه را شیر دهد، یا براى شیر دادن بچّه از پدر یا مادر بچّه یا از کس دیگرى که اجرت او را بدهد اجرت بگیرد، واجب است که بچّه را به او بدهد و روزه بگیرد.