شرایط کسانى که مستحقّ زکاتند
مسأله 2012 - کسى که زکات مىگیرد باید شیعه دوازده امامى باشد، و اگر از راه شرعى شیعه بودن کسى ثابت شود و به او زکات بدهد، و زکات تلف شود بعد معلوم شود شیعه نبوده، لازم نیست دوباره زکات بدهد.
مسأله 2013 - اگر طفل یا دیوانهاى از شیعه فقیر باشد، انسان مىتواند به ولىّ او زکات بدهد، به قصد این که آنچه را مىدهد ملک طفل یا دیوانه یا مصرف آنها باشد.
مسأله 2014 - اگر به ولىّ طفل و دیوانه دسترسى ندارد، مىتواند خودش یا به وسیله یک نفر امین، زکات را به مصرف طفل یا دیوانه برساند و باید موقعىکه زکات به مصرف آنان مىرسد نیّت زکات کنند. و اگر طفل ممیّز است و اطمینان دارد که در همان مواردى صرف مىکند که ولىّ او صرف مىکرد، مىتوان به خود طفل نیز داد و همچنین به سفیه، با اطّلاع ولىّ او، مىتوان زکات داد.
مسأله 2015 - به فقیرى که گدایى مىکند، مىشود زکات داد، ولى به کسى که زکات را در معصیت مصرف مىکند نمىشود زکات داد.
مسأله 2016 - به کسى که معصیت کبیره را آشکارا بجا مىآورد، احتیاط واجب آن است که زکات ندهند.
مسأله 2017 - به کسى که بدهکار است و نمىتواند بدهى خود را بدهد اگرچه مخارج او بر انسان واجب باشد، مىشود زکات داد. ولى اگر زن براى خرجىخودش قرض کرده باشد شوهر نمىتواند بدهى او را از زکات بدهد، بلکه اگر کس دیگرى هم که مخارج او بر انسان واجب است براى خرجىخود قرض کند احتیاط واجب آن است که بدهى او را از زکات ندهد.
مسأله 2018 - انسان نمىتواند مخارج کسانى را که مثل اولاد، خرجشان بر او واجب است از زکات بدهد، ولى دیگران مىتوانند به آنان زکات بدهند.
مسأله 2019 - اگر انسان زکات به پسرش بدهد که خرج زن و خدمکار خود نماید اشکال ندارد.
مسأله 2020 - اگر پسر به کتابهاى علمى دینى احتیاج داشته باشد پدر مىتواند براى خریدن آنها به او زکات بدهد.
مسأله 2021 - پدر مىتواند به پسرش زکات بدهد که براى خود زن بگیرد پسر هم مىتواند براى آن که پدرش زن بگیرد زکات خود را به او بدهد.
مسأله 2022 - به زنى که شوهرش مخارج او را مىدهد، یا خرجى نمىدهد، ولى زن مىتواند او را به دادن خرجى مجبور کند، نمىشود زکات داد.
مسأله 2023 - زنى که صیغه شده اگر فقیر باشد، شوهرش و دیگران مىتوانند به او زکات بدهند. ولى اگر شوهرش در ضمن عقد شرط کند که مخارج او را بدهد، یا به جهت دیگرى دادن مخارجش بر او واجب باشد، در صورتى که بتواند مخارج آن زن را بدهد یا زن بتواند او را مجبور کند، نمىشود به آن زن زکات داد.
مسأله 2024 - زن مىتواند به شوهر فقیر خود زکات بدهد، اگرچه شوهر، زکات را صرف مخارج خود آن زن نماید.
مسأله 2025 - سیّد نمىتواند از غیر سیّد زکات بگیرد، ولى اگر خمس و سایر وجوهات، کفایت مخارج او را نکند و از گرفتن زکات ناچار باشد، مىتواند از غیر سیّد زکات بگیرد. ولى احتیاط واجب آن است که اگر ممکن باشد، فقط به مقدارى که براى مخارج سالانهاش ناچار است بگیرد و اگر در اثناء سال بىنیاز شد آن را پس بدهد یا با اذن زکات دهنده به مصرف مستحقّین زکات برساند.
مسأله 2026 - به کسى که معلوم نیست سیّد است یا نه، مىشود زکات داد.