هدر اصلی سایت

استفتائات

فرق تفسیر و تأویل قرآن چیست؟ و تفسیر به رأی به چه معناست؟

تفسیر، بیان معانی ظاهری لفظ است و تأویل، بیان معانی حقیقی و باطنی آن.
به همین جهت تأویل أخصّ از تفسیر است؛ لذا هر کسی علم تأویل ندارد:
«و ما یعلم تأویله الاّ الله و الراسخون فی العلم...» (آل عمران، 7)
«و نمی داند تأویل آن (آیات متشابه قرآن) را کسی مگر خداوند و استواران در علم...».
تفسیر چنانچه مبتنی بر کلام خداوند باشد که فهم قرآن با قرآن است صحیح است؛ چون «القرآن یفسّر بعضُه بعضاً»، و همچنین اگر مبتنی بر کلام رسول الله(صلّی الله علیه و آله) باشد؛ چون پیامبر برگزیده حق تعالی جهت تبیین مراد وحی است.
از ملاکهای دیگر صحّت تفسیر، استناد آیه ای و بیان آیه ای با تمسّک به کلام اهل بیت(علیهم السلام) است؛ چون حضرت ختمی مرتبت حضرات را به عنوان «ثقل کبیر» در کنار «ثقل اکبر » (قرآن کریم) قرار داده اند؛ لذا حضرات معصومین(صلوات الله علیهم أجمعین) قرآن ناطق هستند و کلامشان در حقیقت باطن قرآن است.
چنانچه مفسّر در طول تفسیر خود مستندات سه گانه فوق (قرآن، کلام پیامبر و کلام اهل بیت) را رعایت ننماید و به رأی و نظر علیل خود استناد کند؛ بدون توجه به منابع سه گانه مذکور، این گونه بیان در قرآن تفسیر به رأی است که غیر صحیح و غیر قابل اعتنا می باشد.